De Europese Parlementsverkiezingen van 2024, gepland voor 6–9 juni, beloven een cruciaal moment te zijn voor de Europese Unie, misschien wel kritieker dan enige voorgaande verkiezing.
Het geopolitieke landschap is drastisch verschoven, met de EU die zichzelf probeert te profileren als een prominentere speler in de mondiale veiligheid, een transitie aangewakkerd door externe druk zoals Ruslands agressie in Oekraïne en evoluerende bedreigingen in cyberveiligheid en terrorisme.
Een andere grote verschuiving is politiek: de evoluerende aard van de democratische processen van de EU en de toenemende betrokkenheid van haar burgers bij het vormgeven van de toekomst van de Unie.
En wij zijn een deel van deze veranderingen.
Politiek en de Balans van Macht
Van de verkiezingen wordt verwacht dat ze een aanzienlijke verschuiving naar rechts zullen zien in veel EU-landen, met populistische radicaalrechtse partijen die stemmen en zetels winnen in de Unie.
Deze tendens kan de huidige politieke balans binnen het Europees Parlement aanzienlijk veranderen, met gevolgen voor het beleid in cruciale kwesties zoals migratie, milieubeleid, veiligheid, defensie en de houding van de EU ten opzichte van internationale kwesties.
De Rol van Transnationale Lijsten en het Spitzenkandidaten-proces
De introductie van transnationale lijsten in combinatie met het lead candidate (Spitzenkandidaten)-proces, hoewel nog niet verankerd in de wet, wijst op een voortdurende evolutie naar meer bovennationale democratie in de EU.
Deze ontwikkelingen beogen de democratische legitimiteit van EU-instellingen te verdiepen en de directe band tussen EU-burgers en het voorzitterschap van de Commissie te versterken ondanks uitdagingen bij het bereiken van een consensus over deze hervormingen.
Het proces van de lead candidates zal doorgaan te midden van institutioneel touwtrekken. Dit proces heeft de dynamiek van EP-verkiezingen veranderd en de inzet verhoogd, mogelijk de zichtbaarheid en publieke betrokkenheid bij de verkiezingen van 2024 beïnvloedend.
Burgerbetrokkenheid en Participatieve Democratie
De potentiële toename van burgerbetrokkenheid, aangewakkerd door initiatieven zoals de Conferentie over de Toekomst van Europa, suggereert een groeiend bewustzijn en betrokkenheid van de EU-bevolking bij de democratische processen van de Unie. Aanbevelingen van de Conferentie, zoals het harmoniseren van electorale voorwaarden en het vergroten van de inspraak van burgers bij het kiezen van de Commissievoorzitter, weerspiegelen een collectieve wens om de Europese verkiezingen een echt significante gebeurtenis in de EU-democratie te maken.
Veiligheid en Defensie
De EU werkt aan het versterken van haar Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid (GVDB), met focus op het aanpakken van desinformatie en buitenlandse inmenging en het versterken van de digitale diplomatie van de EU. De strategie Global Gateway streeft ernaar slimme, schone en veilige verbindingen wereldwijd te bevorderen, waarbij de rol van de EU in mondiale veiligheid en haar toewijding aan duurzame groei benadrukt worden. De Europese Commissie heeft ook een nieuwe Veiligheidsunie Strategie uiteengezet, gericht op vier strategische prioriteiten om veiligheid voor iedereen in Europa te waarborgen, met inbegrip van de strijd tegen terrorisme en georganiseerde misdaad en het aanpakken van evoluerende bedreigingen in de digitale en fysieke domeinen.
Recente geopolitieke gebeurtenissen, in het bijzonder de oorlog in Oekraïne, hebben de urgentie voor de EU onderstreept om haar defensiecapaciteiten te versterken. Er zijn oproepen geweest voor de EU om aanzienlijke vooruitgang te tonen in defensieprojecten, zoals het Future Combat Air System (FCAS) en het Main Ground Combat System (MGCS), om de belofte van Europese defensieautonomie waar te maken. Echter, interne uitdagingen zoals industriële onenigheid en verschillende politieke ambities hebben deze inspanningen gecompliceerd.
Bovendien kijkt de EU naar gezamenlijke inkoop en versterkte samenwerking om haar defensie-industriële capaciteit te versterken. Initiatieven zoals het Europese Defensie Investeringsprogramma (EDIP) en Europese Defensiecapaciteit Consortia (EDCC) streven naar collaboratieve inkoop van defensiecapaciteiten, ondersteund door EU-financiering en BTW-vrijstellingen, wat wijst op een beweging naar een meer geïntegreerde Europese defensiemarkt.
Implicaties voor EU-beleid en Mondiale Uitdagingen
Het Europees Parlement speelt een cruciale rol bij het vormgeven van EU-beleid dat mondiale en regionale uitdagingen aanpakt, waaronder klimaatverandering, veiligheid en defensie, migratie en economische groei. De uitkomsten van de verkiezingen van 2024 zullen direct de capaciteit van de EU beïnvloeden om deze kwesties aan te pakken, waardoor de deelname van EU-burgers belangrijker is dan ooit.
Slotwoord
Het dreigingslandschap, benadrukt door het aanhoudende oorlog in Oekraïne, heeft niet alleen de vastberadenheid van de EU getest, maar ook de noodzaak van paraatheid, bescherming en veiligheid scherp in beeld gebracht.
Als zodanig zullen de verkiezingen van 2024 een cruciale rol spelen bij het bepalen van de richting van het defensie- en veiligheidsbeleid van de EU op een moment dat de Unie haar waarden probeert te balanceren met de pragmatische realiteiten van een veranderende wereldorde.
De verkiezingen zullen niet alleen de samenstelling van het Europees Parlement vormgeven, maar ook de strategische beslissingen over veiligheid en defensie beïnvloeden die de lidstaten, de EU en haar wereldwijde positie in de komende jaren zullen beïnvloeden.
Bovendien vertegenwoordigen de Europese Parlementsverkiezingen van 2024 een kritiek moment voor de EU, waarbij het belang van kiezersdeelname bij het bepalen van de toekomstige richting van de Unie wordt benadrukt. De verkiezingen bieden een kans voor EU-burgers om belangrijke beleidsterreinen en het algehele politieke landschap te beïnvloeden, waardoor het belang van de verkiezingen wordt onderstreept bij het vormgeven van een meer democratische, responsieve en verenigde Europese Unie.
Gezien deze dynamiek zijn de verkiezingen van 2024 niet zomaar een routine politiek evenement, maar een belangrijke gelegenheid die de koers van de EU voor de komende jaren zou kunnen definiëren. De toegenomen politieke betrokkenheid, de potentie voor significante verschuivingen in de parlementaire machtsbalans, en de evoluerende democratische processen wijzen allemaal op het belang van de verkiezingen van 2024.
Referenties:
- Jacques Delors Centre | Hertie School. Two years to go: What to expect from the 2024 European Parliament elections
- European Council on Foreign Relations. A sharp right turn: A forecast for the 2024 European Parliament elections
- Wikipedia. 2024 European Parliament election
- Politico. Your guide to the 2024 European election in 9 charts
- European Commission. European Security Union
- The Diplomatic Service of the European Union. The Common Security and Defence Policy
- German Marshall Fund. What’s at Stake in the EU Elections: Security and Defense
