Nu Europa geconfronteerd wordt met toenemende wereldwijde bedreigingen en onzekerheden, ondergaat de benadering van de Europese Unie ten aanzien van defensie en veiligheid een significante transformatie. De noodzaak om de defensiecapaciteiten te versterken wordt niet alleen gedreven door de onmiddellijke uitdagingen, maar ook door de langetermijnvisie om de Europese orde en soevereiniteit te handhaven. In deze context wordt duidelijk dat het versterken van de defensie niet alleen een strategie is voor oorlogsvoorbereiding, maar een fundamenteel aspect van het voorkomen van conflicten en het waarborgen van de welvaart van de Europese naties.
In de nasleep van escalerende wereldwijde onzekerheden en de afnemende betrouwbaarheid van traditionele veiligheidskaders, presenteert Marta Barandiy een overtuigend argument voor de Europese Unie om haar defensiecapaciteiten te versterken. Barandiy’s standpunt, diep geworteld in een pragmatisch begrip van het huidige geopolitieke klimaat, is niet alleen een oproep tot militarisering, maar een strategische visie gericht op het waarborgen van vrede en stabiliteit binnen Europa. Deze visie wordt ondersteund door de bewering dat het versterken van de defensie de voorkeur heeft boven het alternatief om onvoorbereid in een conflict betrokken te raken.
Europese veiligheidsdynamiek
De noodzaak van deze verschuiving is scherp benadrukt door de economische en veiligheidsrepercussies volgend op Ruslands invasie van Oekraïne. Deze gebeurtenis betekende niet alleen een aardverschuiving in de Europese veiligheidsdynamiek, maar onderstreepte ook de financiële gevolgen van wereldwijde conflicten, met significante impact op economische groeicijfers door heel Europa.
Vóór de invasie werd de wereldwijde economische groei voor 2022 geprojecteerd op ongeveer 5%, een cijfer dat drastisch werd gereduceerd in de nasleep tot slechts 3,1%, met een verwachte economische groei van slechts 0,3% voor Europa in 2023 (RAND). De invasie heeft een massale herbeoordeling van de defensie-uitgaven en -prioriteiten door het hele continent noodzakelijk gemaakt, met projecties die wijzen op een mogelijke toename van de Europese defensie-uitgaven van €296 miljard in 2021 tot wel €488 miljard in 2026, rekening houdend met de impact van de oorlog (McKinsey & Company).
De adoptie van de allereerste Europese Defensie Industriële Strategie (EDIS) door de Europese Commissie signaleert een diepgaande verschuiving naar het bereiken van defensie-industriële paraatheid binnen de EU. Deze strategie is gericht op het voorbereiden van de Unie met de noodzakelijke defensiesystemen en -uitrusting, met nadruk op samenwerking tussen EU-landen om efficiënter en samenhangend op Europees niveau te investeren. De strategie stelt voor om de Europese defensie-industrie aan te moedigen om innovatiever en responsiever te worden, ondersteunt onderzoek en stimuleert investeringen, inclusief een belangrijk initiatief via het Europese Defensie Industrie Programma ter waarde van €1,5 miljard (Europese Commissie). Deze gezamenlijke inspanning toont de toewijding van de EU aan zelfredzaamheid op het gebied van defensiecapaciteiten, weg van de traditionele afhankelijkheid van externe machten voor veiligheid.
Verder belichaamt het Europese Defensie Investeringsplan (EDIP) een strategische intentie om gezamenlijke aankoop en samenwerking tussen EU-lidstaten te bevorderen, waarbij de noodzaak wordt benadrukt voor een paradigma verschuiving naar defensiebereidheid vanuit een perspectief van noodrespons. Door gezamenlijke aankoop te faciliteren, streeft de EU ernaar om defensie-uitgaven effectiever te maken, waarbij Europese overheden prioriteit geven aan Europese militaire uitrusting en samenwerken om de defensie-industriële basis van het continent te verbeteren. Het initiatief streeft ernaar Oekraïne bij deze inkoopprocessen te betrekken, waarbij het belang van partnerschap en collectieve veiligheid vanuit een Europees perspectief wordt benadrukt (POLITICO).
Economie van Defensie
Barandiy pleit voor een allesomvattende strategie die niet alleen de onmiddellijke behoefte aan verbeterde defensiecapaciteiten adresseert, maar ook dit moment aangrijpt als een kans voor economische revitalisatie en innovatie binnen de EU. Deze aanpak omvat het stimuleren van de defensieproductiesector, met name in regio’s zoals Wallonië, bekend om zijn wapenbedrijven, en Vlaanderen. De potentiële voordelen strekken zich uit voorbij loutere beveiliging; ze omvatten economische ontwikkeling, werkgelegenheidsschepping en technologische innovatie, en smeden een pad naar eenheid en versterkte economische banden binnen België en door heel de EU.
Ondanks deze ambitieuze plannen blijven er uitdagingen bestaan bij het daadwerkelijk realiseren van gezamenlijke inkoop en collaboratieve defensie-inspanningen op de gewenste schaal. Historische uitgavenpatronen onthullen een neiging tot nationale, kortetermijn defensieprioriteiten boven een samenhangende Europese strategie. In 2021 zag de EU een significante toename van de defensie-uitgaven, die €214 miljard bereikten, maar gezamenlijke inkoopinspanningen bleven achter, waarbij gezamenlijke aankopen slechts ongeveer 18% van alle defensie-investeringen uitmaakten. Deze discrepantie onderstreept de urgente behoefte aan EU-lidstaten om hun defensiestrategieën af te stemmen en zich te committeren aan collectieve investerings- en inkoopinitiatieven (Defense News).
Investeringen in defensie en veiligheid gaan niet alleen over voorbereiding op mogelijke conflicten; ze vertegenwoordigen ook een kans voor economische ontwikkeling en technologische innovatie. De Defence Equity Facility, een financieel instrument beheerd door het Europese Investeringsfonds (EIF), illustreert hoe defensiegerelateerde investeringen de economie kunnen stimuleren. Door venture capital en private equity fondsen te ondersteunen die investeren in bedrijven die defensietechnologieën met dubbel gebruik ontwikkelen, streeft het EIF ernaar de toegang tot financiering voor dergelijke bedrijven door heel de EU, Noorwegen en andere geassocieerde landen te verbeteren. Dit initiatief onderstreept de potentiële economische voordelen van defensie-investeringen, waaronder werkgelegenheidsschepping, technologische vooruitgang en versterking van de Europese industriële basis (EU Defence Innovation Scheme (EUDIS)).
Investeringen in militaire technologie, zoals drones en andere onbemande systemen, worden benadrukt als cruciale onderdelen van deze strategie. Deze technologieën vertegenwoordigen niet alleen hulpmiddelen voor defensie, maar ook katalysatoren voor innovatie in civiele toepassingen, waarbij het dubbel gebruikspotentieel van militair O&O wordt onderstreept. Dergelijke strategische investeringen beloven niet alleen de grenzen van Europa te beveiligen, maar ook economische groei en technologische vooruitgang te stimuleren.
Het huidige wereldwijde landschap, gekenmerkt door op belangen gebaseerde internationale relaties, noodzaakt een herevaluatie van de strategische houding van de Europese Unie. Terwijl de traditionele normatieve aanpak van internationale betrokkenheid nog steeds relevant is binnen de EU en haar directe omgeving, kent deze beperkingen op het wereldtoneel.
Als reactie moet de EU zich aanpassen door duidelijk haar belangen te definiëren en hoe deze zich verhouden tot wereldwijde dynamieken. Deze aanpassing is cruciaal voor het handhaven van Europese soevereiniteit en veiligheid in een toenemend concurrerende en onzekere wereld.
In conclusie, de strategische pivot van de Europese Unie naar versterkte defensiecapaciteiten en industriële paraatheid is een veelzijdige aanpak die de onmiddellijke behoefte aan veiligheid adresseert en tegelijkertijd langetermijn economische en technologische groei bevordert. Door te investeren in defensie, beschermt de EU niet alleen haar lidstaten tegen potentiële bedreigingen, maar draagt ze ook bij aan een robuustere, veerkrachtigere Europese economie. De uitdagingen voor de boeg zijn aanzienlijk, maar door samenwerking, innovatie en een heldere beoordeling van wereldwijde realiteiten, kan de EU haar plaats als een krachtige, soevereine actor op het wereldtoneel verzekeren.
Het door Barandiy naar voren gebrachte narratief is er een van paraatheid, veerkracht en innovatie. Het is een visie die de traditionele dichotomieën van oorlog en vrede overstijgt, zich in plaats daarvan richtend op het bouwen van een Europa dat in staat is zijn waarden en belangen te verdedigen terwijl het tegelijkertijd economische ontwikkeling en eenheid bevordert. Deze veelzijdige aanpak biedt een blauwdruk voor het navigeren door de complexiteiten van het hedendaagse veiligheidslandschap, waarbij benadrukt wordt dat de kracht van Europa niet alleen ligt in zijn militaire capaciteiten, maar ook in zijn economische vitaliteit en technologische vindingrijkheid.
#TeamMarta
References:
- RAND. Consequences of the War in Ukraine: The Economic Fallout
- McKinsey & Company. Invasion of Ukraine: Implications for European defense spending
- European Commission. First-ever European defence industrial strategy to enhance Europe’s readiness and security
- POLITICO. EU plans to create defense-industrial complex ready for war
- Defense News. EU scrambles to channel hefty defense-spending boost into joint buys
- EU Defence Innovation Scheme (EUDIS)
